کاتتریزاسیون ادراری یا سونداژ یکی از روش‌های پزشکی است که برای تخلیه مثانه از ادرار و جمع‌آوری آن به کار می‌رود. برای این کار از یک لوله انعطاف‌پذیر که کاتتر یا سوند ادراری نام دارد، استفاده می‌شود. پزشکان یا پرستاران در بیمارستان یا منزل، عمل سونداژ را انجام می‌دهند. کاتتر ممکن است از طریق مجرای ادراری یا به وسیله ایجاد یک سوراخ در زیر شکم، به سمت مثانه هدایت شود. سوند می‌تواند برای چند دقیقه یا چند روز در جای خود باقی بماند و شاید فرد مجبور باشد، مدت زیادی را با این وضعیت بگذراند. برای افرادی که امکان مراجعه به بیمارستان را ندارند، وصل کردن سوند در منزل می‌تواند یک راهکار مناسب باشد. با ما همراه باشید تا بیشتر در این باره صحبت کنیم.
سوند ادراری چیست؟
چه زمانی افراد نیاز به وصل کردن سوند دارند؟
برای افرادی که در ادرار کردن و تخلیه مثانه خود دچار مشکل شده‌اند، پزشک ممکن است وصل کردن سوند را تجویز کند. دلایل نیاز به سونداژ عبارتست از:
- آسیب عصبی یا ضعف مثانه
- وجود تومورهای داخل اندام تناسلی یا دستگاه ادراری
- سنگ مثانه، حالب یا کلیه
- وجود نقص مادرزادی در دستگاه ادراری
- بزرگ شدن پروستات در مردان
- آسیب‌دیدگی مجرای ادراری
- مسدود شدن مجرای ادراری
همچنین در شرایط زیر، فرد ممکن است نیاز به سونداژ داشته باشد:
- برای درمان فردی که به بی‌اختیاری ادرار دچار شده است.
- برای دارو رسانی مستقیم به مثانه بیمار
- برای تخلیه مثانه زنان باردار در زمان زایمان و پس از بی‌حسی اپیدورال
- برای سنجش مقدار دقیق ادرار خروجی از مثانه در بیماران بد حال
- برای خالی کردن مثانه قبل، حین و بعد از عمل جراحی
سونداژ در منزل چگونه انجام می‌شود؟
در سال‌های اخیر، علم پزشکی پیشرفت زیادی کرده است و نوآوری‌ها و ابداعات مختلفی در ارائه خدمات درمانی در منزل صورت گرفته است. در گذشته پزشکانی که بیماران را در خانه ویزیت می‌کردند، تجهیزات زیادی نداشتند، اما امروزه بسیاری از تجهیزات پزشکی قابل حمل وجود دارد که پزشکان می‌توانند در هنگام سونداژ در منزل، آن را همراه خود به خانه بیماران ببرند.
در دنیای امروز، امکاناتی فراهم شده است تا تشخیص بیماری‌ها و درمان آن‌ها در خانه بیمار به صورت دقیق انجام شود و برای بسیاری از بیماری‌ها نیاز نباشد که افراد به مراکز درمانی مراجعه کنند. سونداژ در خانه باعث صرفه‌جویی در وقت و هزینه بیمار می‌شود و دیگر لزومی ندارد تا افراد ساعت‌ها در ترافیک خیابان‌ها بمانند و در صف طولانی مطب‌ها و بیمارستان‌ها معطل شوند.
مرکز خدمات درمانی ثمین، یکی از مراکز معتبر و خوش‌سابقه است که می‌تواند خدمات سونداژ در خانه را به شما ارائه دهد. همکاران پزشک ما، همگی جزء بهترین و باتجربه‌ترین پزشکان هستند و باکیفیت‌ترین خدمات تشخیصی و درمانی را برای بیماران در خانه انجام می‌دهند. برای کسب اطلاعات بیشتر در این زمینه و اطلاع از تعرفه سونداژ در منزل با ما تماس بگیرید.
پزشکانی که برای سونداژ بیماران به خانه آن‌ها مراجعه می‌کنند، تمام خواسته‌ها و نیازهای بیماران را در نظر می‌گیرند و مناسب‌ترین راه‌حل‌ها را برای آن‌ها تجویز می‌کنند. سونداژ در خانه، می‌تواند یک راهکار ایده‌آل برای بیماران باشد. زیرا وقتی بیماران در خانه و رختخواب خود هستند و پزشک بر بالین آن‌ها حاضر می‌شود، روند بهبودی‌شان سریع‌تر و راحت‌تر طی می‌شود.
انواع سوند چیست؟
بسته به مدت زمانی که قرار است سوند در مجرای ادراری و مثانه بماند، انواع مختلفی از آن در دسترس است که در این بخش آن‌ها را معرفی می‌کنیم.
سوند یا کاتتر متناوب
سوند یا کاتتر متناوب، یک لوله انعطاف‌پذیر و باریک است که به صورت موقت در مثانه فرد وارد می‌شود. انتهای دیگر لوله که بیرون از بدن قرار می‌گیرد، ممکن است به یک کیسه جمع‌آوری ادرار وصل شود یا این که درون یک ظرف قرار گیرد. پس از پایان تخلیه مثانه، سوند متناوب باید برداشته و سوند جدید جایگزین شود. این جا به جایی معمولا هر چند روز یک بار انجام می‌شود. پزشک یا پرستار به فرد بیمار آموزش می‌دهد که چگونه وصل کردن سوند در خانه را به تنهایی انجام دهد.
عوارض جانبی سوند متناوب یا موقت
قبل از قرار دادن سوند، پزشک، پرستار یا خود فرد باید آن را روان‌کاری کند تا درد ناشی از ورود و حرکت آن در مجرای ادرار کاهش یابد. یکی از عوارض جانبی سونداژ، که برای کاتتر متناوب ایجاد می‌شود، عفونت دستگاه ادراری است. هر چه استفاده از این نوع سوند بیشتر باشد، ریسک دچار شدن به عفونت دستگاه ادراری نیز افزایش می‌یابد. البته لازم به ذکر است که در مقایسه با سوندهای ساکن، سوندهای متناوب عفونت کمتری ایجاد می‌کنند. برای کاهش عوارض جانبی سوند، بهتر است قرار دادن آن به وسیله افراد متخصص و آموزش دیده انجام شود. از این رو مرکز خدمات درمانی ثمین آماده است تا برای افرادی که امکان مراجعه به بیمارستان را ندارند، بهترین پرستاران و پزشکان را برای وصل کردن سوند در منزل اعزام کند.
از دیگر اثرات جانبی سوندهای موقت می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
تنگ شدن مجرای ادرار
این مشکل ممکن است به دلیل ضربه‌های مکرر اتفاق بیفتد. افرادی که از سوندهای موقت در مدت چند ماه و به صورت مکرر استفاده می‌کنند، احتمال مواجه با مشکل تنگی مجرای ادرار را دارند.
سنگ مثانه
استفاده طولانی مدت از کاتتر متناوب، می‌تواند موجب سنگ مثانه شود.
هماچوری
به وجود گلبول‌های قرمز در ادرار، هماچوری می‌گویند که موجب تغییر رنگ در ادرار و قرمز یا قهوه‌ای شدن آن می‌شود. افرادی که برای بار اول از سوند متناوب استفاده می‌کنند، ممکن است با این مشکل مواجه شوند. البته عفونت ادراری نیز می‌تواند علت هماچوری باشد.
سوند ساکن
این نوع سوند، شباهت زیادی به سوند متناوب دارد، اما لازم است به مدت چند روز یا چند هفته در مثانه و مجرای ادرار بماند. سوند ساکن، یک بالن در ابتدای لوله خود دارد. پرستار یا پزشک در هنگام وصل کردن سوند در خانه، ابتدا این قسمت را وارد مجرای ادرار و مثانه می‌کند. سپس با استفاده از آب استریل شده، بالن را باد می‌کند تا سوند در جای خود ثابت بماند. دو نوع سوند ساکن وجود دارد که تفاوت‌شان در نحوه قرار دادن آن‌هاست. در ادامه شما را با این دو سوند ساکن آشنا می‌کنیم:
– سوند فولی: این نوع سوند ساکن با کمک پزشک یا پرستار و از طریق مجرای ادرار، وارد مثانه می‌شود.
– سوند سوپراپوبیک: برای وصل کردن این نوع سوند، نیاز به عمل جراحی است. پزشک یک سوراخ کوچک زیر ناف فرد بیمار ایجاد می‌کند و از طریق این سوراخ، سوند به سمت مثانه هدایت می‌شود. این روش سوندگذاری تحت بی‌حسی موضعی یا عمومی و در بیمارستان انجام می‌شود.
عوارض جانبی وصل کردن سوند ساکن
سوندهای سوپراپوبیک در مقایسه با سوندهای فولی، راحتی بیشتری دارند و کمتر موجب عفونت می‌شوند. البته هر کدام از آن‌ها ممکن است عوارض جانبی دیگری نیز ایجاد کنند که شامل موارد زیر است:
– درد و ناراحتی: وقتی از سوند ساکن به صورت طولانی مدت استفاده شود، ممکن است برای فرد ایجاد درد و ناراحتی کند. در چنین شرایطی، فرد بیمار برای رفع این مشکل باید با پزشک خود صحبت کند.
– انسداد لوله سوند.: گاهی اوقات رسوب مواد معدنی ادرار در لوله سوند ساکن، ممکن است باعث مسدود شدن آن شود و از تخلیه ادرار جلوگیری کند. در چنین شرایطی، فرد باید با پزشک خود تماس بگیرد تا هر چه سریع‌تر مشکل به وجود آمده را برطرف کند.
– اسپاسم مثانه: اسپاسم مثانه برای افرادی که از سوند ساکن استفاده می‌کنند، امری طبیعی است. این مسئله به این دلیل پیش می‌آید که مثانه قصد خارج کردن بالون سوند را از محفظه خود دارد. برای رفع اسپاسم مثانه، پزشک داروهایی را برای بیمار تجویز می‌کند.
سوند خارجی
سوند خارجی شکلی شبیه کاندوم دارد که روی اندام تناسلی نصب می‌شود و از طریق یک لوله که به انتهای سوند متصل است، ادرار خارج شده را در کیسه ادرار جمع‌آوری می‌کند. سوند خارجی معمولا برای مردانی که دچار احتباس یا انسداد ادراری نیستند و مشکل بی‌اختیاری دارند، توصیه می‌شود. وصل کردن سوند خارجی راحت‌تر است، زیرا وارد مجرای ادرار نمی‌شود و ایجاد درد و ناراحتی نمی‌کند. همچنین در مقایسه با انواع دیگر سوند، کمتر موجب عفونت دستگاه ادراری می‌شود. این نوع سوند برای زنان نیز وجود دارد. اما به دلیل این که کارایی کمی در جمع‌آوری ادرار دارد و می‌تواند به مخاط واژن و پوست اطراف آن آسیب برساند، معمولا توسط پزشکان توصیه نمی‌شود.
عوارض جانبی سوند خارجی
از سوندهای خارجی معمولا برای کوتاه مدت استفاده می‌شود، زیرا استفاده طولانی مدت از آن‌ها می‌تواند عوارضی چون انسداد مجرای ادرار، آسیب به آلت تناسلی به دلیل اصطکاک و عفونت ادراری را به همراه داشته باشد.
مراقبت‌های پس از وصل کردن سوند در منزل
شاید به نظر بسیاری از افراد، استفاده از سوند، نارحت‌کننده و چالش برانگیز است. اما با گذشت زمان به آن عادت می‌کنند و اثر نامطلوب کمتری بر زندگی آن‌ها خواهد داشت. در این قسمت به شما آموزش می‌دهیم که چگونه پس از وصل کردن سوند در منزل بتوانید از عوارض احتمالی آن پیشگیری کنید یا اگر دچار عارضه‌ای شدید با کم‌ترین ناراحتی آن را پشت سر گذارید.
جلوگیری از عفونت پس از وصل کردن سوند در منزل
یکی از مهم‌ترین عوارضی که استفاده از سوند می‌تواند برای فرد ایجاد کند، عفونت است. طبق تحقیقات انجام شده، عامل حدود ۷۵درصد از عفونت‌های ادراری، سوندها هستند. همچنین خطر عفونت سوند ساکن در مقایسه با سوند متناوب، بیشتر است.
علائم عفونت ادراری ناشی از وصل کردن سوند عبارتند از:
- احساس درد در کشاله ران یا ناحیه زیر شکم
- تب بالا
- تکرر ادرار
- احساس سوزش هنگام دفع ادرار
با رعایت نکات زیر می‌توانید خطر ابتلا به عفونت ادراری را در هنگام وصل کردن سوند کاهش دهید:
- قبل و بعد از دست زدن به سوند و تجهیزات آن، دست‌ها را به وسیله صابون و آب گرم بشویید.
- اطمینان حاصل کنید که کیسه جمع‌آوری ادرار، در جایی پایین‌تر از مثانه نصب شده است تا مشکل انسداد ایجاد نشود.
- از خوابیدن روی سوند خودداری کنید، زیرا ممکن است مانع خروج ادرار از لوله سوند شود.
- مطمئن شوید که لوله سوند آزاد است و هیچ‌گونه پیچ‌خوردگی در آن وجود ندارد. زیرا این مشکل ممکن است باعث عفونت شود.
- هر دو ساعت یک بار، یک لیوان آب بنوشید، تا بدن خود را هیدراته نگه دارید.
سوند و رابطه جنسی
افرادی که از سوند استفاده می‌کنند، می‌توانند بسیاری از فعالیت‌های روزمره خود را بدون مشکل انجام دهند. اما در مورد رابطه جنسی ممکن است با چالش رو به رو شوند. سوند متناوب و سوپراپوبیک، مشکلی در رابطه جنسی ایجاد نخواهند کرد و افراد می‌توانند مانند گذشته رابطه جنسی داشته باشند. اما برای افرادی که سوند فولی دارند، برقراری رابطه جنسی ممکن است چالش برانگیز باشد، اما غیرممکن نیست. مردانی که سوند خارجی دارند، می‌توانند هنگام رابطه جنسی، آن را بردارند یا این که از یک کاندوم بر روی آن استفاده کنند. همچنین گاهی اوقات می‌توان به صورت موقت کیسه ادرار و لوله سوند را جدا کرد و پس از رابطه جنسی آن‌ها را به جای خود بازگرداند.
عوامل خطر وصل کردن سوند در منزل یا بیمارستان
عوارض جانبی که با وصل کردن سوند ایجاد می‌شوند به صورت کامل اجتناب‌ناپذیر نیستند. اما می‌توان به وسیله رعایت یکسری نکات بهداشتی و برخی رژیم‌های غذایی، خطر این عوارض را کاهش داد و مانع انسداد لوله سوند شد.
عوامل زیر می‌توانند خطر عوارض سونداژ را افزایش دهند:
– عدم دریافت آب کافی: این عامل ممکن است بدن را با کم‌آبی مواجه کند و باعث عفونت ادراری شود. بنابراین همواره در طول روز، به میزان کافی آب بنوشید، تا رنگ ادرار شما شفاف و تقریبا بی‌رنگ باشد.
– نبود فیبر کافی در رژیم غذایی: مصرف غذاهای فیبردار مانند میوه‌ها، غلات، سبزیجات و… موجب می‌شود که روده به صورت منظم کار کند و دچار یبوست نشوید. زیرا این مشکل ممکن است در سوند ایجاد نشتی کند.
– بی‌نظمی در نگهداری از سوند: هر گونه جا به جایی کیسه ادرار یا وجود پیچ‌خوردگی در لوله سوند، می‌تواند باعث انسداد یا نشتی شود.
– عدم رعایت بهداشت پوست و تجهیزات سوند: این مشکلات می‌توانند عفونت ایجاد کنند. بنابراین باید پوست و تجهیزات سوند، همیشه تمیز و بهداشتی نگه داشته شوند.
انتخاب سوند مناسب
پزشکان و پرستاران به افراد کمک می‌کنند تا سوند مناسب خود را تهیه کنند. انتخاب سوند، بستگی به عوامل مختلفی چون نوع بیماری، سبک زندگی، جنسیت و… دارد. هنگام انتخاب سوند لازم است که به موارد زیر توجه شود:
– سطح داخلی و خارجی سوند: سطح خارجی آن باید به گونه‌ای باشد که وصل کردن سوند، کم‌ترین ناراحتی را ایجاد کند. همچنین سطح داخلی آن باید دارای قطر مناسب باشد تا تخلیه ادرار به راحتی انجام شود.
– جنس سوند: موادی که برای تولید سوند به کار می‌روند ممکن است از تفلون، لاتکس، سیلیکون یا مواد دیگر باشند. انتخاب هر یک از آن‌ها بستگی به مدت زمان استفاده از سوند دارد.
– ویژگی‌های فیزیکی سوند: انتخاب سوند بر اساس ویژگی‌های فیزیکی به شرایطی چون توانایی فرد در تعویض سوند، توانایی جا به جایی، مکان نگهداری و… دارد.
سخن پایانی
در این مقاله در مورد سوند ادراری صحبت کردیم و به معرفی انواع آن پرداختیم. همچنین مراقبت‌های پس از قرار دادن سوند را توضیح دادیم. سونداژ می‌تواند یک راهکار مناسب برای تخلیه ادرار باشد و ریسک ابتلا به نارسایی کلیه و دیگر بیماری‌ها را کاهش دهد. اگر یکی از عزیزان شما نیاز به وصل کردن سوند در منزل دارد، با مرکز خدمات درمانی ثمین تماس بگیرید تا بهترین پزشکان و پرستاران را به منزل شما اعزام کنیم. برای کسب اطلاعات بیشتر با ما تماس بگیرید.
سوالات متداول در مورد سونداژ در منزل
مناطق تحت پوشش درخواست سونداژ در منزل در تهران
